Page 5 - ข่าวรามคำแหง ปีที่ 48 ฉบับที่ 31 วันที่ 12 - 18 พฤศจิกายน 2561
P. 5
วันที่ ๑๒- ๑๘ พฤศจิกายน ๒๕๖๑ ข่าวรามคำาแหง ๕
เศรษฐศาสตร์ 101
เศรษฐศาสตร์ 101
คณะเศรษฐศาสตร์ รศ.อสัมภินพงศ์ ฉัตราคม
ตอน คนกลาง คณะมนุษยศาสตร์ ผศ.ดร.สรตี ปรีชาปัญญากุล
ในการท�าการค้าตั้งแต่สมัยโบราณจนกระทั่งปัจจุบัน “คนกลาง” ต้องมี
บทบาทส�าคัญอยู่ด้วยเสมอ และแม้ว่าคนกลางจะถูกโจมตีอยู่บ่อย ๆ ว่าเป็นต้นเหตุ
ของการเอารัดเอาเปรียบหรือกดขี่ขูดรีดชาวไร่ ชาวนา ชาวสวนหรือแม้แต่คนขาย
ลอตเตอรี่ แต่ก็ไม่อาจปฏิเสธได้ว่าถ้าขาดคนกลางไปเสียแล้ว การติดต่อค้าขาย
คงจะไม่เป็นไปได้ราบรื่นหรือคล่องตัวเช่นที่เป็นอยู่
ความหมายของคนกลางหรือ middleman ในภาษาอังกฤษนั้นก็คือ
บุคคลที่อยู่ตรงกลางระหว่างผู้ผลิตหรือผู้ขายรายแรกกับผู้น�าสินค้านั้นไปใช้โดยจะ ห้องน�้า
ท�าหน้าที่อ�านวยความสะดวกให้การติดต่อค้าขายเกิดขึ้นได้ คนกลางที่ว่านี้อาจมี
หลายพวกหลายกลุ่มก็ได้และจะเกิดขึ้นในกรณีที่ผู้ผลิตไม่สามารถหรือไม่มีโอกาส Phòng tắm (ฝ่อง ตั๊ม)
ที่จะติดต่อกับผู้บริโภค(ที่จะน�าสินค้านั้นไปใช้)ได้โดยตรง เช่นชาวสวนทุเรียน
ปลูกทุเรียนอยู่ที่จันทบุรีและไม่มีทรัพยากร(เช่นรถปิคอัพ)ที่จะขนทุเรียนไปตระเวน ที่ผ่านมาเราได้พูดถึงห้องต่าง ๆ ภายในบ้าน (nhà – หญ่า) ประกอบด้วย
เร่ขายให้กับผู้บริโภคในกรุงเทพฯ ซึ่งกระจายกันอยู่ทั่วไปได้ หรือในกรณีที่รู้ว่าคนจีน
ชอบกินทุเรียนของไทยมาก แต่ก็ไม่รู้วิธีการติดต่อส่งไปขายและไม่สามารถติดต่อ Phòng ngủ (ฝ่อง หงู) ห้องนอน
สื่อสารด้วยภาษาจีนกับผู้ต้องการซื้อได้ เป็นต้น ตรงนี้เองที่คนกลางจะแทรกเข้ามาได้ Phòng khác (ฝ่อง ค้าจ) ห้องรับแขก
ตามต�าราการตลาดเกษตรนั้นขั้นตอนการขายผลผลิตจะเริ่มจากคนที่ตั้งตัว Phòng bép (ฝ่อง เบ๊ป) ห้องครัว
เป็นพ่อค้าในท้องถิ่นไปติดต่อซื้อผลผลิตจากเกษตรกรซึ่งจะเป็นชาวนา ชาวไร่หรือ ในครั้งนี้จะแนะน�าให้รู้จักอีกห้องหนึ่งของบ้าน คือ Phòng tắm
ชาวสวนก็แล้วแต่ หรืออาจเป็นว่าเกษตรกรนั้นเองน�าผลผลิตมาขายให้ พ่อค้า (ฝ่อง ตั๊ม) ห้องอาบน�้า ซึ่งมีค�าศัพท์ที่จะพูดถึงเป็นสองค�าแรกคือ
ระดับนี้มักจะท�าหน้าที่รวบรวมผลผลิตเกษตรไว้ให้พ่อค้าระดับใหญ่ขึ้นโดยอาจ Bồn tắm (โบ่น ตั๊ม) อ่างอาบน�้า
เป็นระดับอ�าเภอหรือจังหวัดหรือระดับเขตแล้วส่งต่อให้ระดับประเทศซึ่งมักมี vòi sen (หว่อย แซน) ฝักบัวอาบน�้า
ส�านักงานอยู่ที่กรุงเทพฯ ซึ่งเรียกว่าเป็นพ่อค้าขายส่ง แล้วจึงจะกระจายสินค้า Bồn tắm (โบ่น ตั๊ม) อ่างอาบน�้า
ออกไปยังพ่อค้าขายปลีกหรือส่งออกไปต่างประเทศต่อไป การที่สินค้าต้องผ่าน อ่างอาบน�้าขนาดใหญ่ ที่ติดตั้งภายในห้องน�้าในบ้าน มีหลายชนิด
คนกลางหลายขั้นหลายตอนเต็มทีกว่าจะถึงผู้บริโภคท�าให้ราคาที่เกษตรกรขายได้ สามารถแบ่งแยกได้โดยเรียกจากวัสดุที่ท�า เช่น Bồn tắm ngụa (โบ่น ตั๊ม เหงื่อ)
กับราคาที่ผู้บริโภคอย่างพวกเราต้องจ่ายนั้นต่างกันมากกกกกก..กกกก อ่างอาบน�้าพลาสติก Bốn tắm gang tráng men (โบ๊น ตั๊ม กาง จ๊าง แมน)
สาเหตุที่ราคาที่เกษตรกรได้รับกับราคาที่ผู้บริโภคจ่ายต้องต่างกันนั้น
ก็เป็นเพราะคนกลางแต่ละขั้นตอนไม่ได้ท�าธุรกิจแบบการกุศล เขาจึงต้องบวกก�าไร อ่างอาบน�้าเหล็กเคลือบ
เข้าไปด้วย เช่นสมมุติว่าผมปลูกผักไปขายให้พ่อค้าที่รวบรวมสินค้ามาส่งที่ตลาดไท Bạn nên ngồi trong bồn tắm lưng chừng nước ở nhiệt độ 35-
ถ้าเขาจ่ายให้ผม กก.ละ 10 บาท เมื่อเขามาถึงตลาดไทก็ต้องคิดค่าขนส่ง ค่าจ้าง 37 độ C.
คนงานขนส่ง ฯลฯ โดยต้องไม่รวมบวกก�าไรเข้าไปด้วยเพราะไม่ใช่องค์การกุศล (บ่าน เนน โหง่ย จอง โบ่น ตั๊ม ลึง จึ่ง เนื้อก เอ๋อ เหญียต โด่ะ บาเมือย
อย่างที่บอกไปแล้ว ราคาที่เขาขายที่ตลาดไทจึงอาจเป็น กก.ละ 25 บาท พ่อค้าขายปลีก ลัม เด๊น บาเมือยไบ๋ โด่ะ แซ)
ที่มาซื้อต่อไปในราคานี้ไม่ว่าจะเป็นพ่อค้าแม่ค้าตามตลาดหรือซัพพลายเออร์ของ คุณควรจะแช่น�้าในอ่างอาบน�้าที่อุณหภูมิ 35 – 37 องศาเซลเซียส
ซุปเปอร์มาร์เก็ตเมื่อจะขายต่อก็ต้องบวกต้นทุนและก�าไรเข้าไปในราคานี้อีก นอกจากอ่างอาบน�้าที่ใช้โดยการลงไปแช่แล้ว ยังมีค�าศัพท์อีกค�าหนึ่ง
จนกระทั่งราคาที่ผู้บริโภคในเมืองต้องจ่ายนั้นอาจสูงถึง กก.ละ 50 บาทก็ได้ ที่ควรทราบ คือ bồn tắm đứng (โบ่น ตั๊ม ดึ๊ง) ลักษณะเป็นห้องอาบน�้า
การที่ราคาต้นทางกับปลายทางต่างกันลิบเช่นนี้ ท�าให้คนที่อยู่ต้นทางรู้สึกว่า แบบยืนอาบ ใช้กระจกกั้นพื้นที่อาบน�้า ไม่ให้น�้ากระเด็นเมื่ออาบน�้า มักจะ
ถูกเอาเปรียบจึงมีความพยายามจะลดความแตกต่างนี้ซึ่งวิธีที่อาจท�าได้คือ ยกมาตั้งมุมใดมุมหนึ่งของห้องน�้า
ตัดคนกลางพวกแรกไปด้วยการที่ผมขนผักมาขายที่ตลาดไทเอง ราคาที่ผมได้รับ ในอดีตอาจมีค�าศัพท์ bồn tắm แต่เพียงลักษณะเดียว แต่เมื่อ
ตอนนี้จึงไม่ใช่ กก.ละ 10 บาทแล้วแต่เป็น 25 บาท อย่างไรก็ตามต้องไม่ลืมว่ามีต้นทุน
คือค่าใช้จ่ายในการขนส่งและค่าแรงคนงานเพิ่มขึ้นด้วย ส่วนการที่จะตัดคนกลางถึง ปัจจุบันมี bồn tắm đứng จึงท�าให้ bồn tắm ต้องเพิ่มค�าขยายลงไปเป็น
ขนาดขายให้ผู้บริโภคโดยตรงนั้นคงเป็นไปได้ยาก แม้ว่าในบางสถานการณ์อาจจะ bồn tắm nằm (โบ่น ตั๊ม หนั่ม)
พอท�าได้ เช่นเมื่อ 2-3 ปีที่ผ่านมามีลูกหลานชาวนาตามมหาวิทยาลัยบางแห่งน�าข้าว vòi sen (หว่อย แซน) ฝักบัวอาบน�้า
มาขายเองที่กรุงเทพฯ เพราะราคารับซื้อที่ต้นทางต�่ามาก หรือบางครั้งเรียกว่า vòi sen tắm (หว่อย แซน ตั๊ม) หรือ Vòi hoa
ในปัจจุบันระบบห่วงโซ่อุปทาน (supply chain) ที่ทันสมัยก็มีการตัดตอน sen tắm (หว่อย ฮวา แซน ตั๊ม) คือฝักบัวอาบน�้า ทั้งที่ติดตั้งกับฝาผนัง
คนกลางออกไปให้เหลือน้อยที่สุด โดยร้านค้าปลีกประเภทที่มีสาขาเยอะ ๆ หรือ เมื่อเปิดใช้แล้วน�้าจะไหลออกจากด้านบน หรือฝักบัวอาบน�้าแบบมีสาย ที่สามารถ
เป็นห้างค้าส่งขนาดใหญ่อาจจะไปติดต่อซื้อกับผู้ผลิตโดยตรง โดยในบางกรณีจะ ปลดออกมาฉีดกับตัวได้
ท�าสัญญารับซื้อหรือประกันราคากันท�าให้ผู้ผลิตได้ราคาดีขึ้นกว่าเดิมบ้าง แต่ก็ไม่ได้ Con thích tắm với vòi sen tắm.
ก�าไรอะไรมากมายเพราะทางฝ่ายร้านค้าปลีกนั้นเขาตัดคนกลางเพื่อลดต้นทุน (กอน ทิ้จ ตั๊ม เหวย หว่อย แซน ตั๊ม)
ของตนเองเป็นหลักไม่ใช่เพื่อให้ผู้ผลิตได้ก�าไรมากขึ้นแต่อย่างใด ลูกชอบอาบน�้าด้วยฝักบัวอาบน�้า
ความจริงเมื่อกว่า 150 ปีมาแล้วที่ประเทศอังกฤษมีคนคิดวิธีการที่จะท�าให้ Nếu bạn tắm bằng vòi sen, bạn sẽ tiết kiệm nước hơn.
เกษตรกรรวมทั้งผู้ผลิตรายย่อยอื่นๆ ได้ส่วนแบ่งจากกระบวนการการตลาดนี้มากขึ้น ถ้าคุณอาบน�้าด้วยฝักบัว คุณจะประหยัดน�้ามากขึ้น
โดยตัดคนกลางออกไปทั้งหมด (อ่านต่อหน้า 11)
